Paralel

Enlem veya paralel yerküre üzerinde çizildiği varsayılan, Ekvator'a paralel çemberlerden her biri. Dünya üzerindeki bir noktanın ekvatora olan uzaklığının açısal değerine enlem denir. Ekvatorun güneyinde 90, kuzeyinde 90 adet olmak üzere toplam 180 paralel vardır. Paraleller arası uzunluk işlemlerinde şu yol takip edilir:

Aralarında uzaklığı sorulan noktalar arasındaki enlem farkı bulunur. İstenilen merkezlerin her ikisi de aynı yarım kürede ise, numarası büyük paralelden küçük paralel çıkarılır. Farklı yarım küredeler ise paraleller toplanır.
Bulunan paralel farkı sabit uzaklık olan 111 ile çarpılır.

Enlem ve Enlemin Etkileri

• Güneş ışınlarının düşme açısı kutuplara doğru küçülür. Işınların atmosferdeki yolu uzar. Tutulma artar ve sıcaklık da kutuplara doğru azalır.
• Denizlerin sıcaklığı ve tuzluluğu kutuplara doğru azalır.
• Matematik iklim kuşakları oluşur
• Bitki örtüsü kutuplara doğru aralıksız kuşaklar oluşturur.
• Tarımın yükselti sınırı, Toktağan kar sınırı (Daimi kar sınırı), Orman üst sınırı kutuplara doğru azalır.
• Akarsuların donma süresi kutuplara doğru uzar.
• Gece gündüz arasındaki zaman farkı kutuplara doğru artar.
• Paraleller birbirlerini hiçbir zaman kesmezler.
• Her paralel aralığı bir enlem derecesidir.
• Bütün paralel dairelerinin arasındaki uzaklık birbirine eşit ve 111 km'dir.

Enlem; iklimi, güneş ışınlarının düşme açısını, sıcaklık dağılışını, denizlerin tuzluluk oranlarını, gece ile gündüz arasındaki zaman farkını, kalıcı kar sınırı yükseltisini, yerleşme ve tarım faaliyetlerinin sınırını, bitki örtüsü çeşitliliğini, toprak çeşidini, akarsu rejimlerini, tarım ürünleri çeşitliliğini, yerleşme biçimini, hayvanların dağılışını, vs. etkiler.
Paralel:Ekvator'un kuzey ve güneyinde, ekvatora paralel birer derece aralıklarla geçirilen dairelere paralel denir.Ekvator'un kuzeyindekilere, kuzey paralelleri, güneyindekilere güney paralelleri denir.En büyük paralel dairesi Ekvator'dur.90'ı kuzeyde, 90'ı güneyde olmak üzere toplam 180 tane paralel dairesi vardı.

Aynı enlem üzerindeki merkezlerde ortak özellikler

• Ekvatora ve kutuplara eşit uzaklıktadırlar.
• Güneş ışınlarını aynı açıyla alırlar.
• Gece-gündüz süreleri birbirine eşittir.
• Dünyanın çizgisel dönüş hızı aynıdır.
• Aynı iklim kuşağındadırlar. Fakat aynı iklim özelliği görülmeyebilir (özel konumdan dolayı).
• İki paralel arasındaki mesafe aynıdır.
• Başlangıç Paraleli Ekvator'dur(0 derece ile gösterilir) ve en büyük paraleldir.
• Bir paralel üzerinde bulunan bütün noktaların Ekvator ve kutup noktalarına uzaklıkları eşittir.
• Ardışık iki paralel arası uzaklık 111 km’dir.
• Merkezden alınan 1˚ lik açı farkı karşılığında çizilirler.
• Paralellerin dereceleri, Ekvatordan kutuplara doğru büyür.
• Çevre uzunlukları Ekvatordan kutuplara doğru kısalır ve kutuplarda nokta şeklini alır. Bu nedenle, aralarındaki alanlar da kutuplara yaklaştıkça küçülür.
• Paralel daireler meridyenlere diktir.
• Doğu Batı yönlü uzanırlar.
• Tam çemberdirler.
• Bir paralel üzerinde bulunan bütün noktaların Ekvator ve kutup noktalarına uzaklıkları eşittir.
• Paralel daireler meridyenlere diktir. 90 kuzeyde ve 90 güneyde olmak üzere 180 paralel vardır. 360 meridyen olmasına rağmen 180 paralel olmasının nedeni paralellerin tam daire olmasıdır.